خرید این مطلب از ایستگاه پرستاری

CX-Ray تصویر برداری از قفسه یـا CXR یکی از قدیمـی ترین و شایع ترین پروسیجر های تشخیصی بخصوص درون بخش های مراقبت های ویژه مـی باشد . رد تیوب این روش علاوه بر اینکه غیر تهاجمـی ، رد تیوب مقرون بـه صرفه و سهل الوصول هست ، مـی تواند اطلاعات مفیدی راجع بـه وضعیت بالینی بیمار درون اختیـار کادر پزشکی قرار دهد . رد تیوب با توجه بـه این امر کلیـه تیم پزشکی حتما با نحوه خواندن آن آشنا باشند . درون این مـیان پرستاران بخصوص درون بخش مراقبتهای ویژه ،انی هستند کـه اولین مرور را بر CXR بیمار دارند ، لذا حتما بتوانند یک تفسیر نسبی ارائه دهند . توانایی تفسیر این سایـه های دو بعدی پیچیده پرستاران را قادر مـی سازد یک ارزیـابی دقیق از وضعیت بیمار بـه عمل آورده و به کمک آن نتایج حاصل از سایر بررسی های بالینی و آزمایشگاهی اعتبار بخشیده ، نسبت بـه طرح یک برنامـه مراقبتی مناسب یـا تغییر درون برنامـه قبلی اقدام کنند .

موارد کاربرد CX-Ray

گرافی قفسه درون بررسی بیماری های مختلفی درخواست مـی گردد از جمله این مرارد عبارتند از :

  • بیماری های ریوی مانند پنومونی ، آمفیزم ، پنوموتوراو …
  • بیماری های قلبی مانند نارسایی احتقانی قلب ، تامپوناد قلبی و …
  • بعضی از سرطان ها مانند تومور های ریـه ، تیروئید ، مدیـاستن و …
  • بررسی وجود اجسام خارجی
  • بررسی ترومای قفسه صدری و وضعیت استخوان های توراکس
  • بررسی جایگاه قرار گیری کاتتر های تهاجمـی مانند لوله تراشـه ، چست تیوب ، CVLine و …

    • نماهای مختلف CX-Ray

    گرافی های قفسه صدری معمولا از چند نما قابل بررسی هستند کـه عبارتند از :

    1- نمای خلفی – قدامـی

    PA View درون این نما بیمار پوزیشن ایستاده دارد ، کاست جلوی بیمار قرار گرفته و اشعه بـه جلو مـی تابد . این نما دقیق ترین و شفاف ترین تصویر را از قفسه صدری بدست مـی دهد .

    نمای خلفی – قدامـی PA View
    2- نمای قدامـی – خلفی

    AP View درون این نما کاست پشت بیمار قرار گرفته و اشعه از جلو بـه پشت مـی تابد و پوزیشن بیمار خوابیده با نشسته هست . لذا بیشترین کاربرد آن درون بخش مراقبتهای ویژه هست که اغلب بیماران درون کوما بوده یـا توانایی حرکت ندارند .

     

    نمای قدامـی – خلفی AP View
    3- نمای جانبی

    Lat View درون این نما کـه به منظور بررسی دقیق تر اعضای پشت ستون فقرات استفاده مـی شود ، بیمار بـه پهلو ایستاده ، دستها را بالا و کاست سمت چپ یـا راست وی قرار مـی گیرد .

    نمای جانبی – Lat View
    نکته :

    عAP هیچگاه کیفیت و وضوح عPA را ندارد زیرا :

    • اغلب با دستگاه رادیولوژی پرتابل کـه مـیزان اشعه کمتری دارد گرفته مـی شود .
    • فاصله بین منبع اشعه که تا بیمار بسیـار کم هست .
    • بیمار درون وضعیت خوابیده بـه پشت قرار دارد ، درون نتیجه بزرگنمایی بعضی ارگانـها بیشتر شده یـا تشخیص اختلالاتی مثل هموتوراکس مشکل تر مـی شود .

    انواع دانسیته

    Densities سایـه هایی کـه در تصاویر گرافی وجود دارد ناشی از مـیزان اشعه X هست که توسط باقت های مختلف جذب مـی شود . توانایی جذب اشعه درون بافت ها بستگی بـه مـیزان چگالی یـا دانسیته آن بافت دارد . بـه طور کلی ۴ دانسیته بافتی وجود دارد کـه عبارتند از :

    • دانسیته هوا
    • دانسیته آب
    • دانسیته چربی
    • دانسیته استخوان یـا فلز
    بافتهای حاوی گاز دارای دانسیته کم بوده و باعث مـی شوند اشعه بیشتری بـه فیلم برسد لذا سایـه آنـها سیـاه تر از سایر نقاط است
    • مانند تصویر ریـه ها و راههای هوایی

    اعضایی چون قلب ، آئورت ، عروق خونی و دیـافراگم دانسیته آب داشته و به رنگ خاکستری روشن دیده مـی شوند .

    ماهیچه ها و چربی اطراف آنـها کـه دانسیته چربی دارند ، بـه رنگ خاکستری متمایل بـه سفید بوده و به سختی دیده مـی شوند
    • مانند تصویر ها

    بیشترین دانسیته مربوط بـه اعضای استخوانی مـی باشد کـه بیشترین جذب اشعه را دارند . این اعضا بـه رنگ سفید دیده مـی شوند .

    نکته :

    شناخت دانسیته طبیعی ارگانـهای مختلف کمک موثری درون تشخیص مشکلات بالینی بیمار مـی باشد مثلا درون پنوموتوراچون دانسیته هوا غالب شده تصویر ریـه ها سیـاهتر از حالت عادی دیده مـی شود درون حالیکه درون پنومونی یـا ادم ریوی دانسیته آب افزایش پیدا کرده و تصاویر خاکستری روشن درون زمـینـه ریـه های سیـاه دیده مـی شود .

    ارگنـهای قفسه صدری

    روش های سیستماتیکی به منظور مرور دقیق ارگانـها درون قفسه وجود دارد مانند مطالعه پهلو بـه پهلو ، بالا بـه پایین ، ارگان بـه ارگان یـا بر اساس حروف الفبا . البته هیچ یک از این روش ها بر دیگری برتری نداشته و کاربرد آنـها تنـها باعث مـی شود فرد تفسیر کننده ، همـه ارگانـها را مورد بررسی قرار داده و قسمتی را فراموش نکند . درون اینجا روش الفبایی مورد استفاده قرار مـی گیرد .

    A = Airway قدم اول : مشاهده تراشـه و برونشـهای اصلی از نظر انحراف و انسداد

    تراشـه یک ستون هوا بـه رنگ کاملا سیـاه درون خط وسط بین کلاویکل ها بدون انحراف بـه چپ و راست هست که درون ناحیـه کارینا بـه دو قسمت تقسیم مـی شود .

    بعضی از علل انحراف ترراشـه عبارتند از :

    • پنوموتوراکس
    • آتلکتازی
    • تومور
    • شیفت مدیـاستن

    B = Bones قدم دوم : مشاهده تورااستخوانی از نظر اندازه ، شکل قرینگی و شکستگی

    استخوانـها بـه رنگ سفید ، قرینـه ، بدون شکستگی یـا ضایعه هستند.

    • در عکسی کـه حالت دم کامل و از نمای فرونتال گرفته مـی شود حداقل ۹ دنده حتما قابل شمارش باشد .
    • دفورمـیتی هایی مثل کبوتری یـا بشکه ای یـا شکستگی قفسه صدری ، قرینگی و تمامـیت استخوان های توراطبیعی نمـی باشند .

    C = Cardiac قدم سوم : مشاهده قب و قوس آئورت و مدیـاستن از نظر اندازه

    قلب و آئورت بـه رنگ خاکستری روشن و متمایل بـه چپ قفسه قابل مشاهده اند . درون حالت طبیعی پهنای قلب حدود نصف پهنای قفسه هست ( نسبت قلب بـه تورا= ۱/۲) . مدیـاستن یـا مـیان نیز بدون انحراف و در خط وسط قرار دارد .

    • در مواردی مثل کاردیومگالی یـا نارسایی قلب نسبت قلب بـه تورابیشتر از ۱/۲ مـی شود درون حالیکه درون مواردی مثل COPD این نسبت کمتر از نصف مـی گردد .
    • یکی از شایع ترین علل پهن شدن مدیـاستن تامپوناد قلبی است
    • مواردی چون پنوموتوراکس و هموتوراکس مـی توانند باعث شیفت بـه راست یـا چپ شوند .

    D = Diaphragm  قدم چهارم : مشاهده دو نیمـه دیـافراگم از نظر حواشی آن و بررسی زواید کاستوفرنیک

    عضله دیـافراگم داراری دانسیته آب بوده و به رنگ خاکستری درون قاعده ریـه ها قابل مشاهده هست . دیـافراگم محدب بوده و نیمـه راست آن بـه علت وجود کبد کمـی بالا تر از نیمـه چپ هست . زواید کاستوفرنیک کـه محل اتصال دیـافراگم بـه دیواره قفسه هستند ، حتما در دوطرف کاملا تیز باشند .

    • بالا رفتن دیـافراگم درون دیستانسیون شکم ، فلج عصب فرنیک یـا آتلکتازی اتفاق مـی افتد
    • در COPD دیـافراگم پایین رفته و دنده ۱۱ و ۱۲ درون نمای فرونتال قابل مشاهده هست .
    • افیوژن پلور و آتلکتازی نیز از شایع ترین علل کند شدن زوایـای کاستوفرنیک هستند .

    E = Everything else  قدم پنجم : مشاهده هر چیز دیگر اطراف ریـه ها مانند حدود پرده پلور ، جسم خارجی و …

    پرده پلور بـه صورت یک خط مو مانند نازک درون کنار دیواره قفسه و بالای دیـافراگم وجود دارد اما درون حالت طبیعی فاصله بین پلور احشایی و جداری قابل مشاهده نیست مگر اینکه هوا یـا مایع وارد آن شود .

    • در حضور پنوموتوراکس خط پلور از کنار قفسه جدا شده و به رنگ سیـاه قابل مشاهده است

    F = Fields قدم ششم : مشاهده زمـینـه ریـه ها از نظر تغییر درون دانسیته طبیعی آن و علائم توده ، ایناسیون و …

    در حالت طبیعی ریـه ها پر از هوا بوده و به رنگ سیـاه درون دوطرف قابل مشاهده اند . هر گونـه تغییر پاتولوژیکی درون بافت ریـه یـا وجود لزیون و توده از روی تغییر درون رنگ ریـه ها قابل تشخیص هست .

    • در آتلکتازی ریـه مبتلا خاکستری سفید شده و ریـه سالم بـه علت پر از هوا شدن جبرانی ، سیـاهتر از حالت طبیعی دیده مـی شود .
    • اگر دانسیته هوا بـه رنگ سیـاه درون بالای تصویر ریـه و دانسیته مایع بـه رنگ خاکستری سفید درون پایین آن دیده شود مـی تواند دلیلی بر وجود هموتوراکس باشد اما اگر ریـه سیـاهتر از حد طبیعی دیده شود احتمالا پنوموتوراکس اتفاق افتاده هست .
    • جایگزینی مایع یـا بافت درون آلوئول ها منجر بـه ایناسیون و کاهش حجم هوای ریوی شده ، درون نتیجه ریـه ها بـه رنگ خاکستری سفید دیده مـی شوند مانند پنومونی و ادم ریوی .

    جایگاه کاتتر های تهاجمـی

    یکی از بزرگترین کاربرد های اساسی گرافی قفسه صدری بخصوص درون بخش های مراقبتهای ویژه بررسی جایگاه قرار گیری کاتترهای تهاجمـی هست . از آنجا کـه این کاتتر ها رادیواوپک مـی باشند تصویر آنـها درون گرافی قابل مشاهده بوده و مـی توان با دنبال آنـها جایگاه درست آنـها را تایید یـا رد کرد .

    • ETT
    • CV – Line
    • IABP
    • Chest tube
    لوله تراشـه :
    • انتهای لوله تراشـه حتما هم سطح کلاویکل ها درون خط وسط و موازی دیواره تراشـه باشد .
    • کارنیـا کـه محل دو شاخه شدن تراشـه هست هم سطح ششمـین دنده خلفی است
    • انتهای لوله تراشـه حتما ۳ – ۵ سانتی متر بالا تر از کارنیـا باشد .
    کاتتر ورید مرکزی
    • کاتتر CV – Line حتما درون ورید اجوف فوقانی و موازی دیواره عروق باشد .
    • نوک کاتتر CV – Line نباید وارد دهلیز راست شده باشد زیرا احتمال خطر پرفوراسیون دهلیز راست و حرکت خودبخودی آن بـه بطن راست و ایجاد آریتمـی وجود دارد .
    بالن پمپ داخل آئورتی
    • نوک این کاتر حتما حدود ۱ سانتی متر زیر قسمت فوقانی قوس آئورت و بالن آن حدود ۲ سانتی متر زیر شریـان ساب کلاوین چپ و بالای شریـان کلیوی باشد
    • در غیر این صورت احتمال خطر انسداد شریـان کلیوی یـا ساب کلاوین وجود دارد .
    چست تیوب
    • کاتتر های تخلیـه ای قفسه یـا درون مدیـاستن قرار مـی گیرند و یـا درون پلور کـه باید مسیر آنـها کنترل شده و نیز های آنـها خارج قفسه نباشند .

    درباره نویسنده

    دوستان و همکاران عزیزم امـیدوارم این مطلب مورد استفاده و مورد رضایت شما قرار گرفته باشـه بنده تمام سعی خودم رو کردم کـه گویـا باشـه . بهتون پیشنـهاد مـیدم بعد از مطالعه این مطلب حتما بـه لینک زیر و مقاله ای تحت عنوان ( صدمات مربوط بـه فضای پلور) مراجعه کنید . مطلب مذکور کمک زیـادی بـه یـادگیری درون تفسیر رادیوگرافی قفسه خواهد کرد .

    موفق باشید

    نویسنده : معصومـه ایمانی پور

    عضو هیئت علمـی دانشگاه علوم پزشکی تهران

    برگرفته از : فصلنامـه پرستاری قلب و عروق ( Iranian Cardiac Nurses Society )

    شماره ۱۰ بهار ۱۳۸۹

    تهیـه و تنظیم : صادق دهقانی زاده

    خرید این مطلب از ایستگاه پرستاری

    : رد تیوب



    [تفسیر مقدماتی رادیوگرافی قفسه – the nursing station رد تیوب]

    نویسنده و منبع |